Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου 2016

Πολυσυντροφικότητα: τάση ή εξέλιξη;


Η ακτιβίστρια και συγγραφέας Λίζα Αστερίου μιλά στο AthensView για το θέμα της πολυσυντροφικότητας. Τι είναι; Μια νέα τάση ή εξέλιξη των σχέσεων; 




  
*Η Λίζα Αστερίου είναι μία από τους συγγραφείς του βιβλίου 
Δώδεκα ερωτικές διαδρομές



Τι είναι η πολυσυντροφικότητα;

Είναι το να διατηρείς σταθερές ερωτικές σχέσεις και όχι ευκαιριακές με δύο ή περισσότερα άτομα με γνώση, ειλικρίνεια και συναίνεση.


Πότε συνειδητοποίησες ότι σε εκφράζει η πολυσυντροφικότητα;

Προσωπικά για μένα η συνειδητοποίηση ήρθε σε πολύ νεαρή ηλικία ήδη από την εφηβεία μου από τα 13 μου χρόνια. Πάντοτε είχα την αίσθηση ότι οι άνθρωποι πρέπει να είναι ελεύθεροι. Όπως εκτιμάμε την ελευθερία σε κάθε τομέα της ζωής έτσι και στον ερωτικό τομέα. Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί υπάρχει η καταπίεση, η ζήλια και η κτητικότητα στις σχέσεις. Εμένα μου ήταν πάντα ξένες αυτές οι έννοιες.


Στις πολυσυντροφικές σχέσεις δεν μπορεί να υπάρχει το συναίσθημα της ζήλιας και της κτητικότητας;

Ναι, σαφώς και υπάρχει. Αλλά μην ξεχνάμε ότι όλοι σ' αυτή την κοινωνία μεγαλώσαμε. Δηλαδή από μικρά παιδάκια μας μαθαίνουν το παραμύθι με τον πρίγκιπα και την πριγκίπισσα. Άρα μας καλλιεργούν το αίσθημα της κτητικότητας και της ζήλιας. Αυτό είναι όμως κάτι που κανείς μπορεί να το διαχειριστεί και να το αλλάξει. Υπάρχουν κάποια απειροελάχιστα άτομα, όπως εγώ, που δεν αισθάνονται τη ζήλια. Όλοι οι άνθρωποι έχουμε ευχάριστα και δυσάρεστα συναισθήματα - το θέμα είναι πως τα διαχειριζόμαστε. Αν κοιτάξουμε στην παιδική μας ηλικία, μπορεί να ανακαλύψουμε ότι κουβαλάμε πολλές ανασφάλειες, θέματα αυτοεκτίμησης ή άλλα ψυχολογικά προβλήματα.
Τα συναισθήματα τα παράγει ο εγκέφαλος μας με ένα τρόπο αυτόματο οπότε δεν μπορούμε να τα ελέγξουμε. Με το να λέω ότι ελέγχω τα συναισθήματα μου εννοώ ότι τα καταπιέζω. Και με το να τα καταπιέζω κάθε φορά θα γίνονται χειρότερα. Γι αυτό μιλάμε για διαχείριση των συναισθημάτων και όχι για έλεγχο.


Πρακτικά πως εφαρμόζεται στη ζωή σου η πολυσυντροφικότητα;

Δεν είναι κάτι εύκολο να το εφαρμόσει κανείς, μην ξεχνάς ότι μιλάμε για μία έννοια που είναι άγνωστη για τον περισσότερο κόσμο και ακόμα άνθρωποι που τη ξέρουν θεωρητικά δεν σημαίνει ότι μπορούν να το εφαρμόσουν και στην πράξη. Άρα αν θα μπορέσεις να δημιουργήσεις πολυσυντροφικές σχέσεις έχει να κάνει και με τους άλλους ανθρώπους. Υπάρχουν πολλά είδη πολυσυντροφικών σχέσεων και αυτό είναι το θετικό. Εξαρτάται από το κάθε άνθρωπο ποιο είδος θα επιλέξει. Εγώ προσωπικά επιλέγω το στυλ της ανεξάρτητης πολυσυντροφικότητας (solo polyamory). Zω την ζωή μου ανεξάρτητα και διατηρώ παράλληλες ερωτικές σχέσεις με ειλικρίνεια. Υπάρχει και η σχεσιακή αναρχία (relationship anarchy), που επίσης με ενδιαφέρει, είναι ένα παρακλάδι της πολυσυντροφικότητας. Η βασική αρχή της σχεσιακής αναρχίας είναι ότι δεν με ενδιαφέρει κανένας κανόνας της κοινωνίας, δεν βάζουμε τις σχέσεις μας σε κανένα κοινωνικό καλούπι και δεν ιεραρχούμε τις ερωτικές σχέσεις ως κάτι ανώτερο απ' όλες τις άλλες σχέσεις.


Πώς το εκλαμβάνει η ελληνική κοινωνία;

Το κακό με την ελληνική κοινωνία είναι ότι είναι βαθιά υποκριτική. Πολύ πιο εύκολα οι άνθρωποι αποδέχονται τις κρυφές ερωτικές σχέσεις παρά την ειλικρίνεια. Θέλει πολύ δουλειά και προσπάθεια να αλλάξει αυτή η νοοτροπία.


Εσύ ζηλεύεις;

Για μένα η ζήλια δεν είναι καν συναίσθημα, είναι μια συναισθηματική κατάσταση που έχει κοινωνικά αίτια. Ζούμε σε μια κοινωνία που μας έχει μάθει να φοβόμαστε, να αντιμετωπίζουμε αρνητικά καθετί που βρίσκεται έξω από τα όρια της μονογαμίας, έχουμε μια αυτόματη αρνητική αντίδραση σε οτιδήποτε είναι έξω από αυτό το πρότυπο σαν να είναι κάτι που μας απειλεί. Εγώ προτιμώ αυτό να το ονομάζω εσωτερικευμένη πολυφοβία, όπως το ίδιο συμβαίνει και με την ομοφοβία και την τρανσφοβία. Πίσω από την ζήλια συνήθως κρύβεται ανασφάλεια και φόβος μήπως ο σύντροφός μου φύγει ή με παραμελήσει. Όλα αυτά είναι φόβοι είτε βάσιμοι είτε αβάσιμοι, αυτό εξαρτάται.


Γιατί η κοινωνία έχει την ανάγκη να προωθεί ένα μονογαμικό πρότυπο;

Εδώ θα πρέπει να πάμε πολύ πίσω στο χρόνο. Κάθε κοινωνία παράγει τα δικά της πρότυπα σχέσεων και αφού τα παράγει τα παρουσιάζει ως ανθρώπινη φύση. Οι σχέσεις είναι δημιούργημα της κοινωνίας, όχι μόνο των ατόμων. Ακόμη και τώρα πόσες κοινωνίες έχουν μονογαμικές σχέσεις; Οι περισσότερες δεν έχουν και αν πάμε πίσω στο χρόνο θα διαπιστώσουμε ότι στο μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης πάνω στο πλανήτη ο κανόνας δεν ήταν η μονογαμία αλλά η ελευθερία στις σχέσεις. Αυτό το ξέρουμε από τα ανθρωπολογικά ευρήματα, Υπάρχουν φυλές πάνω στο πλανήτη που ζουν πιο ελεύθερα σε σχέση με το δικό μας κόσμο. Όταν ο άνθρωπος απομακρύνθηκε από τον τρόπο ζωής του κυνηγού-τροφοσυλλέκτη και δημιούργησε σταθερούς τόπους κατοικίας, αναπτύχθηκε η έννοια της ατομικής ιδιοκτησίας. Τότε μπήκε το ερώτημα ποιος θα πάρει την περιουσία μετά το θάνατο του ιδιοκτήτη. Εκεί μπήκε και η έννοια του να έχω το δικό μου παιδί ως κληρονόμο. Εκείνες τις εποχές, ο μόνος τρόπος να εξασφαλίσει κανείς ότι το παιδί είναι δικό του ήταν να περιορίσει την σεξουαλική ζωή της γυναικάς σου.


Η πολυσυντροφικότητα είναι αδυναμία να δοθείς σε έναν άνθρωπο;

Εξαρτάται το τι σημαίνει να δοθείς. Εδώ μπαίνει το μεγάλο ερώτημα τι είναι η αφοσίωση και η αποκλειστικότητα και αν πάνε μαζί. Εμείς θεωρούμε ότι δεν πάνε κατ' ανάγκη μαζί. Η αφοσίωση έχει να κάνει με το πως λειτουργεί η σχέση μεταξύ δύο ή περισσότερων ανθρώπων. Δεν είμαστε κατά της μονογαμίας εφόσον είναι επιλογή, υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να βιώσουν το συναίσθημα της αγάπης με δύο ή και παραπάνω άτομα.


Υπάρχει νομική αναγνώριση;

Αυτό είναι ένα μεγάλο και πολύ ενδιαφέρον θέμα, γιατί πλέον υπάρχουν πολλές φωνές στο εξωτερικό που διεκδικούν ίσα δικαιώματα όπως δύο άτομα έχουν πρόσβαση στο γάμο ή στο σύμφωνο συμβίωσης και την παιδοθεσία τα ίδια δικαιώματα θέλουμε να έχουνε όλοι οι άνθρωποι που είναι πολυσυντροφικοί. Θέλουμε δηλαδή την σχέση τους να μπορούν να την κατοχυρώσουν και νομικά. Η νομική κατοχύρωση μπορεί να παίξει τεράστιο ρόλο ειδικά όταν υπάρχουν παιδιά γιατί στο εξωτερικό υπάρχουν χιλιάδες πολυσυντροφικές οικογένειες και δυστυχώς είναι έκθετες σε κάθε είδους κακόβουλη επίθεση επειδή αυτός ο τρόπος ζωής είναι αντισυμβατικός και στιγματισμένος από την κοινωνία. Μπορεί ο καθένας να κάνει καταγγελία για παιδική κακοποίηση με κίνδυνο να χάσουν την κηδεμονία. Στις Η.Π.Α και στο Καναδά υπήρχαν νόμοι που απαγόρευαν ακόμα και την συγκατοίκηση τριών ή περισσότερων ατόμων. Σήμερα υπάρχουν ευνοϊκότεροι νόμοι. Στη Βραζιλία όταν ψηφίστηκε το σύμφωνο συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια, κάποιες πολυσυντροφικές οικογένειες το χρησιμοποίησαν για την νομική αναγνώριση τους.


Ένα παιδί πως μεγαλώνει σε ένα πολυσυντροφικό περιβάλλον;

Μια χαρά μεγαλώνει. Το θέμα δεν είναι αν οι γονείς είναι τρεις ή τέσσερις, το θέμα είναι να είναι ικανοί να δώσουν στο παιδί αυτό που χρειάζεται, να ικανοποιήσουν τις υλικές και συναισθηματικές του ανάγκες. Μια πολυσυντροφική οικογένεια μπορεί να είναι εξίσου ή και περισσότερο λειτουργική σε σχέση με μια συμβατική. Το πρόβλημα δεν είναι οι πολυσυντροφικές οικογένειες αλλά η εχθρική στάση της κοινωνίας.


Στην Ελλάδα από πότε υπάρχει αυτός ο όρος;

Ο όρος μπορεί να είναι καινούριος αλλά οι ανοιχτές σχέσεις υπήρχαν ήδη από την δεκαετία του '70 με την μορφή του ελεύθερου έρωτα. Υπήρχαν ακόμα και προσπάθειες δημιουργίας κοινοβίων.


Αν γνωρίσεις ένα άτομο που σε ενδιαφέρει ερωτικά αλλά είναι μονογαμικός είναι λόγος να τον απορρίψεις;

Οι πιθανότητες είναι αυτός να με απορρίψει (γέλια). Υπάρχουν όμως άνθρωποι που είναι μονογαμικοί αλλά αποδέχονται την ανάγκη των συντρόφων τους να διατηρούν πολυσυντροφικές σχέσεις.


Πιστεύεις ότι η πολυσυντροφικότητα εφαρμόζεται περισσότερο στα ετερόφυλα ή ομόφυλα άτομα;

Οι σχέσεις μεταξύ ανδρών είναι πιο ανοιχτές, πολυσυντροφικές ή μη. Τα τελευταία χρόνια στις ετερόφυλες σχέσεις υπάρχει ένα άνοιγμα με την μορφή του swinging. Αυτό δεν είναι πολυσυντροφικότητα αλλά είναι μια μορφή ανοιχτής σχέσης. Υπάρχουν όμως άνθρωποι που είναι μονογαμικοί αλλά αποδέχονται την ανάγκη των συντρόφων τους να διατηρούν πολυσυντροφικές σχέσεις. Οπότε πέρασαν από το καθαρά σεξουαλικό κομμάτι στην πολυσυντροφικότητα.


Ποια είναι τα προβλήματα που μπορούν να προκύψουν σε μια πολυσυντροφική σχέση έναντι μιας μονογαμικής;

Η διαχείριση του χρόνου είναι ένα πολύ μεγάλο ζήτημα. Μπορεί να υπάρχει απεριόριστη αγάπη αλλά όχι απεριόριστος χρόνος. Για παράδειγμα ο προγραμματισμός των διακοπών ή των ραντεβού μπορεί να είναι πρόβλημα. Σίγουρα χρειάζεται πολύ καλή επικοινωνία.


Τι βήματα μπορούν να γίνουν για να γίνει αποδεκτό από την ελληνική κοινωνία;

Χρειάζεται ακτιβισμός, ενημέρωση και δουλειά σε μεγαλύτερο βάθος. Η διεκδίκηση είναι ένας τρόπος για να δείξεις ότι υπάρχεις και είσαι φυσιολογικός. Η πολυσυντροφικότητα μπορεί να είναι ένας πολύ μοναχικός δρόμοςόταν ζεις σε μια εχθρική κοινωνία. Έχει σημασία να γνωρίσεις τους σωστούς ανθρώπους να ανταλλάξεις ιδέες και απόψεις.


Facebook:
Ανοιχτές σχέσεις https://www.facebook.com/anoixtes.sxeseis/
Πολυσυντροφικότητα/πολύχρωμο κίνημα https://www.facebook.com/groups/1482579828626580/
Ιστολόγια: polysyntrofikotita.wordpress.com, polyamorygr.wordpress.com
Email polyamorygr@yahoo.gr




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου